Belçika Sosyal kanunları uzun yıllardır özel sektörde “OUVRIER/ARBEIDER” yani amele /işçi statüsünde çalışan emekçilerle “ EMPLOYE/ BEDIEENDE” yani memur statüsünde çalışan emekçiler arasında bazı eşitsizlikler taşımaktaydı(*). Amele/işçi statüsünde çalışanlar bazı konularda  mağdur durumda idiler. Tam 27 yıldır bir türlü çözümlenmeyen bu haksızlık nihayet işverenler temsilcisi FEB ( Belçika Şirketler Federasyonu) ve işçi ve memur  temsilcisi sendikalar (FGTB ve CNA)  arasında yapılan “non stop” 27 saatlık bir toplantı sonunda bir prensip anlaşması ile sonuçlandı. Gelecek yıldan itibaren Belçika’da özel sektör çalışanlarına “ Statut Unique/ Tek bir statü” uygulanacak artık. Gayet tabi Başbakan Elio Di Rupo başta olmak üzere Federal Hükümet Çalışma Bakanı bayan Monica De Coninck de  bu sosyal devrimin gerçekleşmesinde öneli bir rol oynadılar .

İşte anlaşmanın ana hatları:

-İŞTEN ÇIKARMA İHBARI : Yeni sistemde işten çıkarma ihbarı amele/ işçi ve memur- işçi için aynı olacak .Eski kanunda amele/işçiler için uygulunan ihbar süresi birkaç gün ile birkaç hafta arasında değişiyordu, oysaki 5 yıllık bir kıdemi olan memur işçi için bu süre 3 ay idi.

-HASTALIĞIN İLK GÜNÜ ( Le jour de carence) : Eski rejimde  işçi 14 günden daha az raporlu ise  hastalığın birinci günü için ücret alamıyordu. Oysaki aynı durum aynı şirkette çalışan  memur – isçi statüsüne uygulanmıyordu.Yeni kanunla  bu durum ortadan  kaldırılıyor. Yani işveren hasta işçisinin ücret veya maaşını hastalığın ilk gününden itibaren ödemekle yükümlü olacak ve “jour de carence” tarihe karışacak !

-DENEME SÜRESİ  (Période d’Essais) :Eski kanunda amele/ işçiler için bu süre sadece 14 gün idi,oysaki memur işçiler için 6 ayla 12 ay deneme süresi öngörülüyordu.  Yeni kanunla bu süre her iki kategori için aynı olacak.Ayrıca  işten çıkarma durumunda ,işveren her iki katagoriye “işten çıkarma sebebini” yazılı olarak bildirmek zorunda olacak.

-TATİL PRİMİ (Pécule de vacances): Bugünkü kanunda amele /işçiler (ouvriers) tatil primi almaktalar ancak  kendilerine izinli oldukları süre için maaş vyea ücret ödenmiyor işveren tarafından . Oysaki memur- işçi (employé) statüsünde olanlar tatil primleri yanında bir de çalışmadıkları gün veya ayın maaşını da almaktadırlar,yani ücretli izin yapmaktadirlar.. Yeni kanun bu duruma da son  verip, amele/ işçilere (ouvriers/arbeiders) de  ücretli izin hakki veriyor.

Gayet tabi bu kanunun tüm detayları parlamentodan geçtikten sonra kesinlik kazanacak.

Yukaridaki değişiklikler normal olarak  Parlamentoda  görüşülüp oylandiktan sonra 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girecek . 

(*) Not: Belçika’da Devlet hizletinde çalışan memurlara  “fonctionnaire/ambtenaar” denmektedir. Onların statüsü daha değişiktir.

Yaşar Tümbaş